Nottingham Trent Üniversitesi’nde yapılan ve hayvanların ödül temelli bir oyuna verdikleri reaksiyonları tahlil eden bir araştırmaya nazaran, atların ileriyi düşünme ve planlama yeteneğine sahip olduğu ve bilim insanlarının daha evvel düşündüğünden çok daha zeki olduğu ortaya çıktı.
Atlar, en az çabayı göstererek en fazla mükafatı almak için oyuna yaklaşımlarını zekice uyarladılar.
Araştırmacı Louise Evans, “Daha evvel yapılan araştırmalar atların yalnızca o anki uyaranlara reaksiyon verdiklerini, proaktif bir biçimde ileriye bakmadıklarını, ileriyi düşünmediklerini ve hareketlerini planlamadıklarını öne sürmüştü; halbuki bizim çalışmamız atların hareketlerinin sonuçlarına ve çıktılarına dair bir farkındalığa sahip olduklarını gösteriyor” dedi.
Üç kademeli oyunda, başlangıçta yalnızca burunlarıyla bir kart kesimine dokundukları için bir mükafatla ödüllendirilen 20 at yer aldı. Daha sonra, ikinci kademede araştırmacılar bir “dur ışığı” yakmaya başladılar. Atlara yalnızca stop ışığı kapalıyken karta dokunmaları halinde atıştırmalık verildi.
İlk başta, ışığı görmezden geldiler ve ışığın açık olup olmadığına bakmaksızın karta özensiz dokunmaya devam ettiler.
Ancak üçüncü evrede, araştırmacılar dur ışığı yanarken karta dokunmanın bir cezası olarak atların oyunu hiç oynayamayacağı 10 saniyelik bir vakit aşımı getirdiklerinde, grup tüm at iştirakçilerinin kusurlarında ani ve hayli kıymetli bir azalma olduğunu gördü. Atlar yalnızca ödül almak için yanlışsız vakitte karta gerçek halde dokunmaya başladı.
Evans, “Bu vakit aşımı, onlardan istediğimiz performansı çabucak almak için kafiydi. Bu, atların ‘Tamam, haydi oyunu kuralına nazaran oynayalım’ demesi için yeterliydi” sözlerini kullandı.
BİLİŞSEL MUHAKEME DÜZEYİNE SAHİPLER
Stratejilerin bu formda anında değiştirilmesi, atların daha evvel mümkün olduğu düşünülenden daha yüksek bir bilişsel muhakeme düzeyine sahip olduğunu gösteriyor. Bu durum, atların oyunun prensiplerini kavramakta başarısız olmaktan çok, kuralları başından beri anladıklarını fakat ikinci kademede bunlara fazla dikkat etmeye gerek görmediklerini gösteriyor.
Evans, diye konuştu.
Araştırmacılar, bu davranışın atın geleceği düşünmesini gerektirdiğini ve çok gayeye yönelik olduğunu, atların neyi başarmak istediklerine ve bunu yapmak için atmaları gereken adımlara odaklanmaları gerektiğini söylüyor.
Bu çığır açıcı çalışmanın, atların refahının güzelleştirilmesine yardımcı olacağını savunan Evans, şunları kaydetti:
“Genel olarak, hayvanların daha evvel düşünülenden daha uygun bilişsel yeteneklere sahip olabileceğini düşünmeye başladığımızda, refahları düzgünleşir. Lakin tıpkı vakitte, eğitimde, atlardan nitekim uygun bir performans elde etmek için caydırıcı metotlar ya da çok sert bir şey kullanmanıza gerek olmadığını da gösterdik.”