Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi geçen yıl mart ayında yürürlüğe girdi.
Yasadan yararlananlar nisan ayından itibaren emekli olmaya başladı. Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2023 yılı istatistiklerine nazaran, yaşlılık aylığı alanların sayısı evvelki yıla nazaran 2 milyon kişi artarak 2023 yılında 11,5 milyon bireye ulaştı. Mevt aylığı alanlar ile birlikte toplam emekli sayısı evrak bazında 13,1 milyondan 15,2 milyona, kişi bazında ise 13,9 milyondan 16 milyon şahsa yükseldi.
Habertürk’ün haberine nazaran faal sigortalı sayısı ise tıpkı devirde 1 milyon kişi azalarak 26 milyon 344 binden 25 milyon 358 bin bireye geriledi. Bu datalara nazaran etkin / pasif oranı 2,01’den 1,66’ya geriledi. Lakin, faal çalışan sayısının içinde stajyer, çırak, kursiyer üzere prim ödemeyen bireyler de bulunuyor. Zarurî sigortalı çalışan sayısı 2022’de 23 milyon 741 bin kişi iken 2023 yılında 1,7 milyon azalarak 23 milyon 21 bin bireye geriledi.
BALIKESİR, BARTIN VE GİRESUN VİLAYETLERİ EKLENDİ
2023 yılında EYT hasebiyle bir yandan emekli sayısının artması bir yandan da sigortalı sayısının azalması SGK istatistiklerinde değerli değişiklikler yarattı. 2022 yılında yalnızca Zonguldak ve Sinop’ta emeklilerin sayısı faal sigortalı sayısından daha fazla idi. 2023 yılında bu iki ile Balıkesir, Bartın ve Giresun vilayetleri eklendi.
Bir emekli başına düşen etkin sigortalı sayısını gösteren faal / pasif oranı 2022 yılına nazaran 2023 yılında Zonguldak’ta 0,98’den 0,84’e, Sinop’ta 0,96’dan 0,85’e, Balıkesir’de 1,11’den 0,99’a, Giresun’da 1,06’dan 0,93’e, Bartın’da ise 1,05’ten 0,93’e geriledi. Öteki bir sözle 2022 yılında Zonguldak’ta 100 emekliye 98 etkin sigortalı düşerken, 2023 yılında 84 emekli düştü.
Amasya, Artvin, Aydın, Burdur, Çanakkale, Çorum, Edirne, Kırklareli, Ordu, Rize, Yozgat ve Karabük vilayetlerinde ise etkin / pasi oranı 1,1 ile 1 ortasında değişiyor. Bu vilayetler de yakın vakitte emekli sayısı faal sigortalı sayısının üzerine çıkmaya aday görünüyor.
ORTALAMA YAŞ 4 YIL AZALARAK 53’TEN 49’A GERİLEDİ
2023 yılında yaşlılık aylığı bağlananların değerli kısmı 4/1-a’lılardan (SSK) oluşuyor. Bu statüde 1,9 milyon kişi emekli oldu. 2022 yılı içinde yaşlılık aylığı bağlanan bayan ve erkeklerin ortalama yaşı 53 iken, 2023 yılında yaşlılık aylığı bağlananların ortalama yaşı erkeklerde 49’a, bayanlarda 48’e düştü. Bayan ve erkeklerin ortalama yaşı ise 4 yıl azalarak 53’ten 49’a geriledi. SGK’dan yaşlılık aylığı almakta olan SSK’lıların ortalama yaşı 2022 yılında erkeklerde 63, bayanlarda 62 ve toplamda 62 idi. 2023 yılında ise yaşlılık aylığı almakta olan SSK’lıların ortalama yaşı bayan ve erkeklerde 60’a düştü. Toplam ortalama yaş da 60’a geriledi. Yıl içinde emekli olanların ortalama yaşı 4/1-b’lilerde (BAĞ-KUR) 56’dan 51’e, 4/1-c’lilerde (Emekli Sandığı) ise 54’ten 52’ye geriledi.
38 YAŞINDA KAÇ KİŞİ EMEKLİ OLDU?
EYT düzenlemesi hasebiyle, 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigorta girişi olanlardan prim günü ve sigortalılık mühleti şartını yerine getiren bayanlar 38, erkekler 43 yaşında emekli olabiliyor. EYT öncesi 30’lu yaşlarda emeklilik hakkı yalnızca engelliler için kelam konusu. 2022 yılında 38 yaşında 150 bayana yaşlılık aylığı bağlanırken, 2023 yılında bu sayı 481 oldu. Bu şahısların en az 3’te 1’inin engelli, kalanının ise EYT kapsamında emekli olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Erkeklerde 43 yaşında yaşlılık aylığı bağlananların sayısı 2022’de 1.775 iken 2023 yılında 59.583’e yükseldi. EYT kapsamında 2023 yılında yaklaşık 57 bin erkeğin 43 yaşında emekli olduğu görülüyor.