Bağcılar’daki Basın Ekspres Yolu’nun çabucak yakınında bir AVM’nin inşaatında çalışan Uğur Akbaş ve babası İrfan Akbaş, kum yığının ortasında 20 metrelik bir hafriyattan deniz minaresi fosili çıkardı. 15 yıldır hatıra olsun diye ailenin konutunda tutulan fosile yönelik bilgi veren Jeolog Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, bunun 10 milyon yıllık olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Üşümezsoy, buluntunun, olası büyük Marmara sarsıntısına karşı yer dayanıklılığına dair bilgi verdiğini de lisana getirdi. Prof. Dr. Üşümezsoy’a göre Yeşilköy’den Bağcılar’a hakikat gelen Bakırköy kireç taşları denilen fosil, İstanbul’un büyük bir bölümünde bilhassa sarsıntı riski görülen alanlarda yer alıyor.
AKBAŞ: TARİHİ NİTELİĞİ YOKTUR DİYE VİTRİNİMİZE KOYDUK
Deniz minaresi fosilini babasıyla 15 sene evvel hafriyat hafriyatı yaparken bulduğunu söyleyen Uğur Akbaş, “Basın Ekspres Yolu’nun bir üst tarafında 50 metre yakınında bir hafriyat alanıydı. Yer yer kil ve kum çıkıyordu. Bu fosil ise kum yığının içindeydi. Alt tarafı betonlaşmıştı, salyangozun en üst tarafını kırıp çıkarabildik. Yaklaşık 20 metre civarındaki bir hafriyattan çıkardık. Bunun yanı sıra içinden farklı fosiller de çıktı fakat bütünlüğünü koruyarak çıkarabildiğimiz tek kesim bu oldu. Fosili çıkarttığımız vakitler toplumsal medyayla çok fazla iç içe değildim. Hafriyat kazısından çıkardığımda görsel olarak hoş bir modül olduğunu düşündüm. Tarihi niteliği yoktur diye vitrinimize koyduk” sözlerini kullandı.
‘MİLYONLARCA YIL ÖNCESİNE İLİŞKİN BİR FOSİL OLDUĞUNU YENİ ÖĞRENDİK’
Sosyal medyada gezerken fosil paylaşım sayfası gördüğünü anlatan Akbaş, “Sayfayı incelediğimde bende olan fosile benzerleri olduğunu gördüm. İnsanlara örnek olması açısından paylaşım yaptım ve baya ilgi gördü. Sanırım daha evvel Türkiye’de fazla örneği görülmemiş. Milyonlarca yıl öncesine ilişkin bir fosil olduğunu bilmiyorduk, bizde yeni öğrendik” diye konuştu.
‘BÖYLE BİR TARİHİ YAPITA SAHİP OLMAK ÇOK HOŞ DUYGU’
Akbaş, kelamlarını şöyle sonlandırdı: “Sosyal medyada etkileşim esnasında işin uzmanlarının yaptığı yorumlardan eski bir fosil olduğunu anladım. 10 milyonlarca yıllık fosil olduğunu öğrenince ise heyecanlandım. Bu kadar eski olacağını ve ilgi göreceğini kestirim etmiyordum. Bu türlü bir tarihi yapıta sahip olmak çok hoş his.”
ÜŞÜMEZSOY: 10 MİLYON YAŞINDA BİR FOSİL
Fosilin tıpkı vakitte şeytan minaresi olarak bilindiğini söyleyen Jeolog Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, “Miyosen periyodunun Serravallian vaktine ilişkin 10 milyon yaşında bir fosil denilebilir. 10 milyon yıl evvelki İstanbul kıyısını işaret eden kireç taşları içinde yaşamış bir canlıymış. Oluştuğu yerdeki paleocoğrafyayı gösterir. Ayrıyeten, Yeşilköy’den Bağcılar’a gerçek gelen Bakırköy kireç taşları dediğimiz sığ denizde yaşayan bir fosildir” dedi.
‘DEPREME KARŞI EN ZAYIF BÖLGEYİ GÖSTERİYOR’
Depreme karşı İstanbul’un en zayıf bölgesini deniz fosili katmanların oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Üşümezsoy, “İstanbul’un büyük bir kısmında bilhassa sarsıntı riski gördüğümüz alanlarda yer almaktadır. Güngören killeri dediğimiz bir kil var, o biraz daha derinde. Bu boyutuyla değerlendirdiğimizde İstanbul’da 6 – 6.5 şiddetinde yegane sarsıntı riski taşıyan fay Kumburgaz’dır. Zelzeleye karşı İstanbul’un en zayıf bölgesini ise Miyosen devrine ilişkin 10 milyon yaşlı deniz fosili katmanlar oluşturuyor. İstanbul’da Avcılar, Küçükçekmece, Bakırköy, Bağcılar, Esenler ve Topkapı’ya kadar uzanan bu istif zelzeleye karşı en zayıf bölgeyi gösteriyor” tabirlerini kullandı.
‘KİREÇ TAŞLARI KİLLERE NAZARAN DAHA SAĞLAM TABANLAR OLUŞTURUYOR’
Ölü midye ve deniz minarelerinin vakitle kireç taşı oluşturduğuna değinen Prof. Dr. Üşümezsoy, “İstanbul’un sarsıntı riskli bölümü bu fosillerin oluştuğu eski deniz kıyısıdır. Marmara Denizi kuzey kenarındaki bütün o faylar bu sedimentlerin çökelmesiyle ilişkilidir. Marmara Denizi daima çöken katmanlardan ve göllerden oluşmuştur. Bu da onun kenarındaki bir yapıyı oluşturuyor. Yaşayan bir sürü midye ve deniz minaresi ölüyor, vakitle çökeliyor ve kireç taşını oluşturuyor. O kireç taşları içinde olan bir fosildir. Merter’deki kireç taşları Bağcılara geçildiğinde kil taşlarına geçiyor. Tıpkı vakitte Bağcılar çok geniş bir bölgeyi kapladığı için en altta Güngören killeri onun üstünde ise kireç taşları var. Bu kireç taşları killere nazaran daha sağlam yerler oluşturuyor” diye konuştu.
‘DEPREM ANINDA HEYELANLAR YARATABİLECEĞİ İÇİN RİSKLİ OLUYOR’
Bölgenin evvelce deniz kıyısı olduğunu aktaran Prof. Dr. Üşümezsoy, sözlerini şöyle tamamladı:
“Gürpınar killeri dediğimiz kalın bir Miyosen istifi de var. İstanbul’un Trakya bölümündeki taban dayanıksızlığı ise yeniden bu noktadan kaynaklanıyor. Zelzele anında heyelanlar yaratabileceği için bu bölgeler riskli oluyor.”
