Doğal afetler erkekleri ve kadınları eşit düzeyde etkilemiyor. London School of Economics ve Essex Üniversitesi’nden Eric Neumayer ve Thomas Plümper adlı araştırmacılar, doğal afetlerde kadınların erkeklerden daha fazla öldüğünü tespit etmişler. Sebeplerine bakalım:
2007 yılında yapılan araştırmada, 1981-2002 yılları arasında 141 ülkeden elde edilen 21 yıllık veri değerlendirilmiş ve cinsiyet eşitsizliğinin fazla olduğu ülkelerde kadınların ölüm oranının daha fazla olduğu görülmüş. Sebepleri; uygun kıyafet bulmak için zaman kaybetme, yüzme/tırmanma gibi öğrenilebilen becerilere sahip olmama, annelik sıfatıyla aileyi güvende tutma önceliği ve dahası…
Üstelik kurtulan kadınların pek çoğu yine toplumsal roller gereği ihtiyacı olan pedi, hijyenik malzemeleri talep edemiyor. Tuvaletler daha uzak alanlara kurulduğu için karanlık olması en temel ihtiyaca ulaşırken bile şiddet tehlikesini yanında getiriyor. Ulaşılamayan kadınların insan ticareti çetelerinin eline düştüğüne dair araştırmalar bulunuyor.
Hem sosyal hem de biyolojik bazı faktörler bu sonucu doğuruyor.
20.000 kişinin öldüğü 2001 Gujarat ve 10.000 kişinin öldüğü 1993 Maharashtra depremlerinde kadın ölümlerinin çok fazla olmasının nedeni, erkeklerin açık alanlardayken kadınların çoğunun kapalı alanlarda olmasıydı. Ataerkil toplumlarda kadınların iş gücünde yeterince söz sahibi olamamalarının neden olduğu sonuçlardan biriydi bu. Açık alanda olmayan erkekler yine daha güvendelerdi çünkü iş yerleri evlere kıyasla daha sağlam inşa edildiği için erkeklerin binalar nedeniyle zarar görme olasılığı da düşüktü.
Bu tip sosyal dezavantajlar dışında biyolojik dezavantajlar da bulunuyor. Kadınların büyük kısmı erkeklere kıyasla daha yavaş, daha az zıplayabiliyor ve yüksek bir yere daha zor çıkabiliyor. Burada biyoloji faktörü önemli olsa da bu beceriler sonradan öğrenilebilen yetenekler ve ataerkil toplum bunları yapmaya yeltenen kadınları tuhafsıyor.
Toplumların kadınların kıyafetleri konusunda daha kısıtlayıcı olması, afet esnasında onların hareket kabiliyetini kısıtlıyor.
Bu tip kıyafetler afet esnasında kadınların hızlı olmalarını engelliyor. Koşma, yüzme, tırmanma konusunda onları zor durumda bırakıyor. Ayrıca kapanma ihtiyacı nedeniyle doğal afetler esnasında kadınlar çıplak haldeyse dışarı çıkarken giyinme ihtiyacı hissediyorlar ve bu da ölümlerin artmasına neden oluyor.
Kadınlar afetlerden kurtulsa bile yine tehlike altında olmaya devam ediyor. Çünkü kaynaklara ulaşma konusunda daha fazla zorluğa maruz kalıyorlar.
Birleşmiş Milletler’in tahminlerine göre, 2015’teki Nepal depreminden sonra ülkede, yılda 15 bin kişi -çoğu kadın ve kız çocuğu- fuhuşa zorlandı. Bu insanlar borç karşılığı çalıştırılmak üzere insan kaçakçılarının eline düştü.
Kadınların sosyoekonomik statüsü arttıkça ölüm oranı da azalıyor. Toplumdaki cinsiyetçilik giderildiği takdirde milyonlarca kadının doğal afetler nedeniyle hayatını kaybetmesinin önüne geçilebilir.
Afetler kadınları daha kötü etkiliyor olsa da afetin türüne bağlı olarak erkeklerin daha fazla etkilendiği durumlar da görülebilir. Sosyal normlar bazı durumlarda erkeklerin daha fazla risk altında olmasına neden olabilir. Unutmayın hiçbir şey sizin hayatınızdan daha önemli değil.
Kaynaklar:
Eric Neumayer (London School of Economics and Political Science)
Thomas Plümper (University of Essex and Max-Planck Institute of Economics)
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği – zzezgii