Eray ŞEN / ADANA
Adana Tabip Odası (ATB) Başkanı Dr. Selahattin Menteş, ülke genelinden geçen yıl bin 405 doktorun yurt dışına gittiğini, bu yılın ilk 7 ayında sayının bin 500’ü geçtiğini, yıl sonuna kadar 2 bini bulmasının beklendiğini açıkladı. ‘Doktor göçünün’ para ile ilgili nedenlerden kaynaklanmadığını vurgulayan Dr. Menteş, ‘dışlanmışlık’, sağlıkta şiddet ortamı ve ağır çalışma koşullarının öne çıktığını belirtti.
DÜNYA Adana bürosunu ziyaret ederek Bölge Temsilcisi Selçuk Altun ile görüşen Dr. Menteş, sağlıkta yerel, ulusal ve küresel gelişmeleri değerlendirdi. Doktorların son 20 yılda ekonomik ve özlük haklar anlamında geriye düştüğünü ifade eden Dr. Menteş, “Son yapılan düzenleme ekonomik olarak bir katkı sağladı ancak bu durum maaşlara yansımıyor, ek ödeme ve sabit ödeme şeklinde maaş dışı olarak yansıyor. Emekli olduğunuzda, emeklilik priminize ya da emekli maaşınıza yansıyan bir para değil.” dedi.
Dünya genelinde halen 2,8 milyon doktor açığı olduğuna dikkat çeken Menteş, “Bir doktor yetiştirebilmenin Türkiye’de kamuya bedeli yaklaşık olarak 100-150 bin dolar ve buna ailenin harcadığı kaynak dahil değil. Devlet bu kadar kaynak harcıyor ve yetiştirdiği doktor daha size hizmet vermeden yurt dışına çıkıyor.” ifadesini kullandı.
“Giden doktor sayısı bir buçuk yılda 3 bini buldu”
Son yıllarda yurt dışına giden doktor sayısında büyük artış olduğuna dikkat çeken Menteş, şu bilgileri verdi: “Diğer ülkelere giden hekimlerden tabip odası başkanının ıslak imzasıyla verilen bir belge isteniyor. Biz bu belgede bu kişinin tıp fakültesi mezunu bir hekim olduğunu, bu mesleği icra edebilecek yetenekte olduğunu ve burada bir disiplin suçu işlemediğini belirtiyoruz ama bunu araştırdıktan sonra veriyoruz. Bu belgeden dolayı giden hekim rakamlarını net olarak biliyoruz. 2021 yılında bin 405 hekim gitmiş ki bu sayı bir yılda mezun edilen hekim sayısının üçte birine yakın. 2022’de ise ilk 7 ayda geçen yılki rakamlar geçildi, şu anda bin 500’lerde ve yılın sonuna kadar 2 bini aşacağını düşünüyoruz.”
“Değer göreceğim bir ülkede yaşamak istiyorum”
Adana Tabip Odası Başkanı olarak, yurt dışına gidiş için gerekli imzayı attığı belgeyi isteyen her doktoru arayarak konuştuğunu aktaran Dr. Menteş, şöyle devam etti: “Niçin gidiyorsunuz, bu ülkede hizmet etmek için ya da birlikte mücadele etmek için ne yapabiliriz diye soruyorum. Bugüne kadar bir kişi bile ‘ekonomik sorunlarımdan gidiyorum’ demedi. İşini kötüsü bu. Evet bizim ekonomik ve özlük haklarımız iyi değil fakat hiç kimse bundan kaynaklı gidiyorum demiyor. ‘Bu ülkede gelecek kalmadı, mesleğime herhangi bir saygı yok, mobing almış başını gitmiş, iş yükü korkunç, bunun için daha değer göreceğim bir bölgeye, daha demokratik bir ülkede yaşamaya gidiyorum’ diyerek gidiyorlar ve herkes de ağlayarak gidiyor. Geçen yıl ‘gidiyorlarmış, kusura bakmayın, giderlerse gitsinler’ cümlesinden sonra gidiş sayısı arttı. O noktadan sonra artık, çok önemli ameliyatları yapan, az bulunan hekimler de üniversitelerden hocalar da gitmeye başladı. Artık Tıp Fakültesi öğrencileri okula merhaba dedikleri gün Almanca kursuna başlıyor, 10 öğrenciden 7’si bunu yapıyor. Devlet olarak hekimlerinize, sağlık emekçilerine sahip çıkmazsanız, onları sürekli aşağılarsanız geleceği nokta bu.”
Amerikalı, çocuğunun hekim olmasını istemiyor
Avrupa ve Amerika gibi ülkelerde hekimlik mesleğinden uzaklaşıldığını belirten Dr. Menteş, dünyadaki durum hakkında şu değerlendirmeyi yaptı: “Bir Amerikalı kendi çocuğunun hekim olmasını istemiyor. Çünkü karşılaşacağı sorunlar çok fazla ve zor hayat şartları onu bekliyor. Amerika’da ‘tıbbi malpraktis’e (doktor hatası nedeniyle hastanın zarar görmesi) neden olacak kadın doğum, kalp cerrahisi, girişimsel beyin cerrahisi gibi alanlarda, oranın vatandaşlarının uzaklaştığı, daha çok Türkiye, Hindistan, Meksika gibi bölgelerden gelen göçmenlerin çocuklarının bu mesleğe yöneldiği görülüyor. Buradan baktığınızda dünyada bir doktor açığı var ve dünya nüfusu da yaşlanıyor. Sağlık tesislerine ve hekimlere ihtiyaç önümüzdeki 10-20 yılda daha fazla artacak. Bu ihtiyaç nasıl giderilir, ya siz yetiştireceksiniz ya da Avrupa’nın Amerika’nın yaptığı gibi iyi koşullar sunarak, doktorları kendinize çekeceksiniz, bunu yaparken bir de seçeceksiniz, şimdi Avrupa’nın yaptığı tam da bu.”
Adana’nın sağlık turizmi potansiyeli yüksek
Adana’nın sağlık turizmine çok uygun olduğunu ifade eden Dr. Menteş, “Çünkü transit gelebilme olanağı var. Ortadoğu’dan ulaşım çok kolay. Havaalanınızı daha aktif kullanabilmeniz halinde Ortadoğu’dan, Türki devletlerden ya da Rusya’dan ve Avrupa’dan çok rahat hasta alabilirsiniz. Adana sağlık turizmi anlamında müthiş bir fırsattır; hem iklimi, hem coğrafyası ve konumu anlamında fırsat sunuyor. Yetişmiş elemanı da var, üniversitesi de var. Bütün bunlar var ama sağlık tesislerimiz, işletme anlayışımız ve organizasyonumuzun geliştirilmesi gerekiyor. Önümüzdeki dönemde bir devlet ve özel politikası olarak, paydaşlarla oturup, sağlık turizminin ciddi bir şekilde ders anlamında çalışılması gereken bir il Adana. Siz hekiminizi başka yere göndermektense, hastayı ayağınıza çağırıyor, burada hizmet ediyorsunuz ve burada ürettiğiniz artı değerden de verginizi ödüyorsunuz. Ama doktorunuz oraya gittiğinde, siz hem yetiştirdiğiniz insanda büyük bir kayıp yaşıyorsunuz, hem de bundan sonraki hizmetlerinden mahrum kalıyorsunuz.” dedi.