Dolar, geçen yıl bu vakitler herkesi hop oturup hop kaldırırken, geçen yıl tam da bugün 10,06’dan başladığı günü 10,31 düzeyinden tamamlıyordu. Zati ekim-aralık aralığı dolar/TL’de milat olmuş sonrasında neler neler olmamıştı ki. Bakan mı değişmedi, faizler mi inmedi, rezervlere biz mi bir şey yaptık bilinmedi, 20 Aralık 2021’de KKM mi gelmedi. Sonuç olarak bugün 16 Kasım 2022 ve dolar/TL kuru 18,61 düzeyinde konut bu durum herkes için değişik bir halde. Neden mi? Ekonomistlerin uzun vakittir konuştuğu hatta siyasalların uzun uzun tartıştığı ‘arka kapı’ satışları hesaplandı.
Bu grafik dolar/TL’ye ait! Üstte anlatılanları görebileceğiniz bir tablo olarak da düşünülebilir.
16 Kasım 2021 işaretli ve 16 Kasım 2022 de sağda görülüyor. Farklı olan kısmı göstermek için bu grafik en değerli tablo da tıpkı vakitte. Kurda 18 Ağustos 2022 prestijiyle aşılan 18 sonu yatay bir seyir izlerken, son devirde dolar endeksinde paha kaybı olsa da o günlerde USD karşısında durabilen pek yoktu. O denli ki sterlin mi çökmedi, euro 1’in altına mı inmedi, neler neler. Bir tek TL dağ üzere, duvar üzere, set üzere durdu. Eylül sonunda da 18,50’yi aşan dolar/TL neredeyse 1,5 aydır 18,60’lara kazık çakmış üzere duruyor. DXY bu ortada düşüyor fakat dolar/TL’de tekrar yaprak kımıldamıyor.
Akıllarda canlanan ise şu sahne oluyor?
Sayın Bakan Nebati kime sordu bilinmez lakin Bloomberg bunu hesaba dökerek bilgileri yayımladı. Bakalım ne yapılmış?
twitter.com
Boston Fed araştırma departmanında çalışmış, hatta TCMB’nin de makro finansal tahlil eski yöneticisi olan şimdilerde Bloomberg Türkiye ve İsveç Ekonomisti Selva Baziki şöyle söylüyor:
TCMB’nin Ocak-Ekim ortası döviz piyasalarına 98 milyar dolara kadar müdahale ettiğini iddia ediyoruz. Bu ayda yaklaşık 10 milyar dolar demek. Son iki ayda faiz indirimlerinin akabinde müdahalelerin sürat kazandığını görüyoruz.
Yukarıdaki paylaşımda dikkat çeken bir konu da 3 bakan periyodunu kapsaması.
Bilindiği üzere Berat Albayrak devrinde başlayan rezerv tartışması ‘128 milyar dolar nerede?’ sorusu ile siyaset arenasına taşınmıştı. Elvan devri ise Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal ile neredeyse eşzamanlı başlarken, Ağbal’ın gidişiyle bu tartışmalar yine başlamış Elvan ise sessizliğini müdafaasına rağmen o da misyondan alınan bir isim olmuştu. Nureddin Nebati de bu bahse her daim esprili anekdotlarla yaklaşmayı tercih ediyor.
Dönelim yine rezervlere; Baziki, reeskont, ihracat, swap, altın vs tüm dataları incelediklerinde ortaya çıkan sonucu açıklıyor.
twitter.com
Tahminlerimiz, yaklaşık 2 milyar dolarlık gerçek bir değişikliğe karşılık, rezervlerde 100 milyar dolarlık beklenen bir değişiklik olduğunu gösteriyor. TCMB’nin müdahalesinin beklenen ve gerçekleşen değişimler ortasındaki farkla 98 milyar dolara ulaştığını tahmin ediyoruz.
Rezerv hesaplamasına yapılan yorumlarda uzman isimler dikkat çekiyor.
Selva Baziki’nin hesaplamalarına nazaran TCMB, döviz kurunu istikrara kavuşturmak için Ocak-Ekim aylarında 98 milyar doları piyasaya geri sattı. Her zamanki üzere çok düzgün bir çalışma.
Türkiye’yi yakından izleyen Timothy Ash de bu mevzuyu yorumsuz bırakamıyor.
Türkiye’de döviz müdahaleleri çok yüksek. Müzik durduğunda (seçimler gerçekleştiğinde) birileri bedelini ödemek zorunda kalacak – Türkiye’nin yabancı oyunculara olan artan borçları: Körfez, Rusya, mahallî döviz mudileri.
Üretilen üzerinden hesaplama da ilgi alımlı.
Son olarak bu ölçünün içinde dövize olan talebi kesmek gayeli üretilen KKM sisteminin maliyeti olmadığını söylemeliyiz. Gerçi son aylarda aslında kalmadı değil mi?
Siz ne dersiniz?