Aleviler için kutsal Muharrem ayının birinci günü Ankara’da kimi cemevi ve derneklere yönelik hücumun akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sürpriz bir kararla Muharrem orucunun son günü olan Aşure gününde Mamak’taki Hüseyin Gazi Türbesi ve cemevini ziyaret etti.
Ziyarete başta Hüseyin Gazi Derneği idaresi ile birtakım alevi örgütleri reaksiyon gösterdi.
Erdoğan’ın iftar programında Alevi dedelerinin cemevlerine ibadethane statüsü tanınması talebine yönelik yorum yapmadığı fakat, “Bundan bu türlü devlet yanınızda olacak, sizi yalnız bırakmayacağız, taleplerinizi yerine getirmeye çalışacağız” bildirisi verdiği öğrenildi.
Erdoğan, Mamak’ta bulunan ve Aleviler için epey değerli olan Hüseyin Gazi türbesi, cemevinin de bulunduğu Hüseyin Gazi Dergahı’nı ziyaret etti.
Programda, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile toplantıyı organize eden Soylu’nun danışmanı ve AKP MKYK üyesi Arif Ali Özzeybek Erdoğan’a eşlik etti.
Alevi dedeleri ve akademisyenlerle buluşan Erdoğan, daha sonra iftara katıldı.
Erdoğan iftardan sonra Hüseyin Gazi türbesine geçerek, dua etti.
Edinilen bilgiye nazaran iftarda dualar ve mersiyeler okundu. Saat 21.30’da cemevinden ayrılan Erdoğan’ın ziyareti yaklaşık 1,5 saat sürdü.
Ziyaret öncesinde Erdoğan, toplumsal medya hesabından, “aşure günü” nedeniyle bir bildiri yayımladı:
“Birlik ve beraberliğin simgesi olan #AşureGünü’nün ve muharrem ayının İslam âlemi için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Şehadetinin seneidevriyesinde şehitlerin efendisi, Peygamber Efendimizin torunu Hazreti Hüseyin Efendimizi ve Kerbela şehitlerini rahmetle yâd ediyorum”
‘MECZUP DİYE GEÇİŞTİRMEYECEĞİZ’
İftara katılan Alevi dedesi ve Çankaya Cemevi Derneği Lideri Ali Öz, BBC Türkçe’ye ziyarete ait bilgi verdi.
Öz, iftarda cemevlerine ibadethane statüsü verilmesi taleplerini ilettiklerini anlattı. Cumhurbaşkanı’nın bu talebe ait bir yorum yapmadığını belirten Öz, şunları söyledi:
“Ama bundan bu türlü devletin yanımızda olduğunu söylediler. ‘Sizi yalnız bırakmayacağız, rastgele bir talebiniz olursa yerine getirmeye çalışacağız,’ dediler. Esasen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde kazanılmış bir dava var. Benim de lideri olduğum Çankaya Cemevi Derneği’nin açtığı dava sonucunda ‘Nerenin ibadethane olacağını kimse tayin edemez’ diye Yargıtay’ın kararı var.”
Öz, Erdoğan’ın birlik ve beraberlik vurgusu yaptığını, cemevlerine yönelik hücumların peşini bırakmayacaklarını söylediğini belirterek, “‘Meczup diye geçiştirmeyeceğiz, ardında hangi karanlık güçler varsa sonune kadar gideğiz,’ dediler. Hem Cumhurbaşkanımız hem de İçişleri Bakanımız bunu söyledi” dedi.
‘ANARŞİSTLİĞİN ÖTESİNDE BİR ŞEY’
Ziyarete yönelik birtakım alevi derneklerinin yansılarını de pahalandıran Öz, “Biz ilkel toplumlarda yaşamıyoruz. Bir devlet varsa, devletin kuralları da var. Devletin en doruğundaki insanı tanımamak, onun gelmesinden rahatsız olmak, kaba tabirle anarşistliğin ötesinde bir şey” dedi.
Bütün siyasi partilere eşit aralıkta durduklarını, lakin ziyarete gelenlere de “niye geliyorsunuz” denmeyeceğini belirten Öz, bu ziyaretin cemevlerinin statüsünün tanınması açısından değerli olduğunu vurguladı:
“Üstelik bize konuk olarak gelen beşerler reddedilmez. Cemevlerinin statüsünü tanıma açısından çok kıymetli bir şey, bize meşruiyet kazandırmaktadır. Bir de bu son devirde çeşitli cemevlerine yapılan hücumlar karşısında, sayın Cumhurbaşkanı’nı, devlet yetkililerini yanında görmesi manalı bir şey.”
‘ZİYARET AKINLARDAN EVVEL PLANLANDI’
Peki Erdoğan’ın bu ziyaretinin ne manaya geliyor, Alevi örgütleri ziyareti nasıl kıymetlendiriyor?
BBC Türkçe’ye konuşan AKP Küme Başkanvekili Yılmaz Tunç, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, pandemi periyodu hariç, çabucak hemen her yıl iftar programlarında buluştuğunu, hatta 2016’da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde 10 Muharrem iftarı verdiğini anımsattı.
Tunç, Faruk Çelik’in Devlet Bakanlığı devrinde Alevi açılımı çerçevesinde çalışmalar yapıldığını ve partisinin hiçbir ayrım yapmadan tüm kesitleri kucaklayan bir yaklaşımı olduğuna dikkat çekti.
Cemevlerine yönelik yapılan atakları, kendilerine yapılmış taarruz olarak gördüklerini belirten Tunç, o nedenle bunun bir “geçmiş olsun ziyareti” olarak yorumlanmaması gerektiğini vurguladı:
“Cemevlerine yapılan ataklar milletimizin birlik, beraberliğine bütünlüğüne yönelik yapılan akınlardır. Biz ve sayın Cumhurbaşkanımız ta başından beri etnik milliyetçiliğe, dinî bölgesel milliyetçiliğe karşı olduğumuzu, daima söyledik. O nedenle yapılan bu akınlar hepimize yapılmış hücumlardır.
“Aslında bunların provokasyon olduğu da açık. Ankara’ya yabancı birisinin gelip üç yeri bir günde planlayıp saldırması bunu gösteriyor. İçişleri Bakanımızın da söylediği üzere bunun sorgulaması yapıldıktan sonra ilişkileri ortaya çıkacaktır. Kesinlikle bir teması vardır, örgüt vs. Ve Ardında kim varsa, yargı bunun hesabını soracaktır. Türkiye’nin birlik ve beraberliğini milletimizin bütünlüğünü bozacak hiçbir davranışa müsaade etmeyiz. Bugüne kadar hiç taviz vermedik, birlik ve bütünlüğümüz bizim en kıymetli kıymetimiz. Hangi sebeple olursa olsun, ülkemizde hiçbir ayrışmaya fırsat vermeden yolumuza devam edeceğiz.”
Tunç, Erdoğan’ın uzun ortadan sonra Hüseyin Gazi Cemevi’ne ziyaretinin, Muharrem ayının birinci günü cemevi ve alevi derneklerine hücumlar sonrasında değil, daha evvel planlandığını tabir etti.
Pandemi nedeniyle 2 yıldır iftarların yapılamadığını kaydeden Tunç, “Ramazan iftarları da fakat bu sene yapılabildi. Cumhurbaşkanımız zati bu cins toplantıları yapıyordu, iftarlara katılıyordu. Yani bu akınlar nedeniyle organize edilen bir ziyaret değil, daha evvel planlanmış bir ziyaret” diye konuştu.
CEMEVİ İDARESİNDEN REAKSİYON: DAYATMACI ZİHNİYET KABUL EDİLEMEZ
Erdoğan’ın ziyareti öncesinde Hüseyin Gazi Vakfı ile birebir yeri paylaşan Hüseyin Gazi Derneği, yaptığı açıklamayla ziyarete reaksiyon gösterdi.
Dernek yöneticileri açıklamalarında, Erdoğan’ın dernek merkezinin bulunduğu Hüseyin Gazi Dergahı’na yapılacağını medyadan öğrendiklerini belirterek, “Bu ziyaret programı Hüseyin Gazi Vakıf Lideri Mehmet Ali Ayyıldız’ın ferdî inisiyatifi ile organize edilmiştir. Ziyaret sürecinden ne Vakıf Kurucular Şurası’nın ne dernek İdare Heyeti’nin ne de Mütevelli Heyeti Lideri ve Dernek Liderimiz Melih Hız’ın bilgisi bulunmaktadır” görüşüne yer verdi.
Cumhurbaşkanı’nın her yeri ziyaret edebileceği vurgulanan açıklamada özetle şu görüşlere yer verildi:
“Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı makamı her yeri ziyaret edebilir. Fakat bu ziyaretin dayatma biçiminde olmaması beklenir. Dayatma ziyaret sırasında ismi alınan dört vakıf yöneticisi dışında kimsenin ziyarette bulunamayacağını da içeriyor. Dergâhımıza ziyarete gelenlerin dergâh adabına uyarak, dinlemeye, anlamaya, bir olmaya gelmesini beklerdik. Bu biçimde oldubitti ile gerçekleştirilen dayatmacı bir ziyaret kabul edilemez.”
BBC Türkçe’ye konuşan Hüseyin Gazi Derneği İdare Heyeti üyesi Fevzi Gümüş, vakıf ve derneğin birebir adreste bulunduğunu, cemevi, yemekhane ve türbeyi barındıran yerin Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden kiralanarak hizmet verdiğini tabir etti.
Gümüş, “Yaklaşık 1 ay evvel protokol yapıldı. Bu durum nedeniyle Vakıf lideri biraz taviz verme noktasına gelmiş olabilir” dedi.
Tepkilerinin Hüseyin Gazi Vakfı Başkanı’nın bu tertibi idareye sormadan tek başına yapması olduğunu kaydeden Gümüş, şu görüşleri lisana getirdi:
“Orası bir dergah, politikler gelir sarfiyat. Sonuçta bir inanç merkezi, siyasi gösteri yapmaması kaydıyla gelen de oluyor. Bizim açımızdan sorun şu: Cumhurbaşkanı da ziyaret edebilir. Lakin bu bizim, vakıf ve derneğin evsahipliğinde olmalıydı.
“Onların alışılmış ki siyasi kimliği ve konumlarına nazaran biz de fikirlerimizi, taleplerimizi söyleriz. Bunu olabildiğince şeffaf yaparız.
“Problem şu; Bu dergaha, türbeye Cumhurbaşkanı gelecek deniyor ve size kararınızı sormuyorum deniliyor. ‘Toplantıya vakıf idaresinden ve etrafından en fazla 10 kişi katılabilir,’ deniliyor ve ‘TC kimlik bilgilerinizi vereceksiniz, GBT sorgulaması yapacağız,’ deniliyor. Kimin orada konuşacağı evvelce belirlenmiş. Bunu da İçişleri Bakanlığı belirliyor. Ben gitsem, ‘burası cemevi 20 yıldır iktidarsınız, Alevilere yönelik ayrımcı siyasetler uygulanıyor, bunu çözün’ diyemeyeceğim.
“Asıl problem de bu AKP’nin aczini gösteriyor. Alevilere bildiri veriyorsun fakat cemevinin yöneticilerini, halkı dışarıda bırakıyorsun. Lakin istediğiniz insanları çağırıyorsunuz.”
BBC Türkçe’nin ulaşmaya çalıştığı Hüseyin Gazi Vakfı Lideri Ali Ayyıldız ise telefonlarımıza cevap vermedi.
PSAKD BAŞKANI ERÇE: KENDİ ALEVİLERİNİ YARATMAYA ÇALIŞAN YAKLAŞIMI TEHLİKELİ GÖRÜRÜZ
Pir Sultan Abdal Kültür Derneği (PSAKD) Lideri Cuma Erçe Erdoğan’ın ziyaretine ait kendilerine bir davet gelmediğini belirtirken, Alevi kurumlarını muhatap kabul edip masaya oturan, problemlerini ve taleplerini konuşulduğu bir irtibatı hakikat bulduklarını söyledi.
Erçe, “Ama Alevileri kendi içinde bölen, parçalayan, kendi Alevilerini yaratmaya çalışan, fitne sokmaya çalışan yaklaşımları da samimiyetten uzak buluruz ve tehlikeli görürüz” dedi.
Çok sayıda Alevi kurumu ve çatı örgütü varken, bunlardan yalnızca birini belirleyip, kendi istedikleri isimlerde toplantı yapılmasını hakikat bulmadıklarını belirten Erçe şu görüşleri lisana getirdi:
“Bunca Alevi kurumunun çatı örgütleri var iken bu çatı örgütlerinin de birine bağlı olan bir kurumumuzu arayıp, orada adeta kendi belirledikleri isimleri toplayıp, kendi belirledikleri dedelerle, kendi belirledikleri kurum yöneticileri ile toplantı tertiplemek, gösteri yapmak, bizim 10 Muharrem üzere kutsalımızı siyasi gerece dönüştürme noktasında katiyen bunu yanlışsız bulmayız, arka niyetli buluruz.
“Çünkü Alevilerin bugüne kadar onlarca talebinden bir adedini bile kabul etmeyen, 20 yıllık iktidarları boyunca her fırsatta Aleviliği tanımak yerine, Aleviliği tanım etmeye çalışan, Alevilerin kutsallarına saldıran, cemevlerine cümbüşevi diyen zihniyetin bugün cemevlerimize, derneklerimize kurumlarımıza adeta devletin yetkililerini seferber etmelerinin bir emele hizmet ettiği niyetindeyiz.
“2023 genel seçimleri öncesinde bir taraftan kaos yaratıp, taraftan da sarıp sarmayalan tehlikeli bir manzara. Daha dün Alevi kurumlarına saldıran zihniyeti, tek başına kişinin hareketi olarak sınırlayan bir anlayışın, gerisindeki karanlık güçleri açığa çıkarmayan bir anlayışın bugün cemevlerine gidip aleviler ismine kelam söylemeleri, birtakım vaatlerde bulunmaları, Alevililiği tanım etmeye kalkmaları kabul etmeyeceğimiz bir durumdur.”
ABF Lideri Aslan: Cumhurbaşkanı’nın önüne kira kontratını koymak lazım,
Alevi Bektaşi Federasyonu Lideri Mustafa Aslan da Erdoğan’ın Hüseyin Gazi dergahına yapacağı ziyareti kendilerinin de medyadan öğrendiğini ve davet edilmediklerini söyledi.
Ziyaret nedeniyle Cumhurbaşkanlığı makamına dönük bir reaksiyonlarının olmadığını belirten Aslan, “Tepkimiz, Alevilerin eşit yurttaşlık talebi ortadayken, AİHM kararları ortadayken, bunlara sessiz kalan bunlarla ilgili adım atmayıp, dolambaçlı yollarla farklı formda Alevileri asimile etme teşebbüslerin üzere samimi olmayan yaklaşımlardan kaynaklı” dedi.
Alevilerin talepleri konusundaki muhataplarının hükümet ve temsilcileri olduğunu bu nedenle de Cumhurbaşkanı ile her vakit görüşmek isteyeceklerini belirten Aslan, fakat iktidarın adımlarında samimi olması gerektiğini vurguladı:
“Biz cumhurbaşkanı ile de bakanlarla da görüşmek isteriz. Zira taleplerimiz Anayasal düzenleme isteyen talepler. Bütün bunları görmezden gelip bir dergah üzerinden tartışmaya girilmesini samimi görmüyoruz. İkincisi Hüseyin Gazi Dergâhı, Alevilerin dede ocağı, bir pir ocağı.
“Vakıflar Genel Müdürlüğü, orayı işgal etmiş. Hüseyin Gazi Derneği ile vakıf orada kiracı. Ülkenin öncelikle bu utançtan kurtulması lazım. Bir inanç toplumunun bir dergâhı, işgal altındaysa Cumhurbaşkanı’na öncelikle bunu sormak lazım, o kira kontratını önüne koymak lazım.”