Suriye lideri Beşar Esad günlerdir sırra kadem bastı. En son 24 Temmuz günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le başkent Moskova’da görüntülenen Esad, o tarihten bu yana ortalıkta yok.
Şam’da altı gün evvelki milletvekili yemin merasimine de katılmayan Esad’ın Rusya’da olduğu öğrenildi. Tahran’la yaşanan tansiyon ve İran’ın suikast ya da darbe ile iktidarına son verme korkusu yaşayan Esad, St. Petersburg’ta özel bir malikanede kalıyor.
KAVGA KIZIŞIYOR
Tahran idaresi; Kasım Süleymani, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Suriye genelinde öldürülen İranlı üst seviye diplomatlarla birlikte kumandanlara yönelik İsrail ataklarından Esad’ın etrafından kimi isimleri sorumlu tuttu. Şam rejimi ise; Hizbullah ve öteki İran güdümlü Şii kümelere Suriye içinde sonlandırmalar getirdi. Bunlara ek olarak, Rusya ve İran’ın Suriye’deki saklı nüfuz savaşı da Esad’ı sıkıntı duruma soktu. Son periyottaki savaş hâline evrilen Lübnan-Hizbullah-İsrail ilgilerinin Suriye’ye yansıyan boyutu da Tahran-Şam ortasındaki tansiyonu artıran bir öbür etken. Esad’a yakın isimlerden Prof. Dr. Kutaybe Kasım el-Arab, Suriye’deki ulusal güçler ismine İran’ın ve milislerinin Suriye’den çıkması, halka maddi tazminat ödenmesi için davette bulundu. Esad destekçisi uzmana nazaran Şam-Ankara yakınlaşması İran tarafından sabote ediliyor. Esad’ı Saint Petersburg’ta kalmaya mecbur kılan sebeplerden birisi de Erdoğan-Esad buluşmasını engellemek isteyen İran ile gibisi ülkelerin hışmından korunmak.
BASKI ARTIYOR
İran kanadı Esad’dan, İsrail’in artan Lübnan hücumları sebebiyle Hizbullah’ın yönetici ve kumandanlarının ailelerini Suriye’ye yerleştirmesini istedi. Hatta birtakım aileler başşehir Şam’a taşındı. İran İhtilal Muhafızları Ordusu, Esad’a başta Şam olmak üzere Halep, Humus ve Hama’da Hizbullah yöneticilerinin aileleri için inançlı alanlar ayırması talebinde bulundu. Suriye rejimi “bu durum İsrail’e daha fazla taarruz mazereti sunar” gerekçesiyle olumlu yaklaşmadı. Konuştuğumuz Suriyeli kaynaklar “Her şeye karşın 100’den fazla Lübnan Hizbullah yöneticisinin ailesi Suriye’ye yerleşti” bilgisini paylaştı. Esad’a yakın isimlerden Kuteybe Kasım, İran’ın varlığını bir işgal olarak nitelendirdi ve “Bütün kaynaklarımızı çalıyorlar. Bu sömürü ve sabotaj periyodu bir an evvel sona ermeli. Üstüne üstlük bizden 50 milyar dolar tazminat istiyorlar. Halkımızı sistematik olarak Şiileştiriyorsunuz. Fatımi devlet hayali ile hareket ediyorsunuz. Toplumsal ve siyasi yapımızı alt üst ettiniz” diye konuştu.
MOSKOVA UYARMIŞTI
Aradan geçen 30 günlük mühlete karşın Moskova’da Putin ile buluştuğu günden bu yana hiçbir resmî ve gayrıresmî görüşmeye katılmayan Esad’ın akıbetiyle ilgili en enteresan yorum Suriyeli hariciyeci Sakr Mülhem’den geldi. 2012 yılında Moskova’daki Suriye büyükelçiliğinde misyonlu diplomat olduğunu belirten Mülhem “Bir gün, periyodun Suriye Büyükelçisinin talimatı ile Putin’in kıymetli danışmanlarından Bogdanov’la görüştüm. Bogdanov’un, Esad’a iletmemi istediği Putin’in bildirisi tarihî değerde ihtarlar içeriyordu. Putin iletisinde açıkça Esad’tan İranlıların tavsiyelerine kulak asmamasını istiyor ve ‘Irak’ı işgal ettikleri üzere ülkenizi de işgal edip yok edecekler’ diyordu. Fakat İhtilal Muhafızları Putin’den evvel Esad’ın etrafını çoktan kuşatmıştı. Sonuçta İran’ın dediği oldu ve bu tablo ortaya çıktı. Şu anki durumda Esad’ın önümüzdeki günlerde rastgele bir medya kuruluşuyla yapacağı bir toplantı aldatıcı nitelikte olacak. Daha evvel hazırlanmış bir görüşmeyi yeni diye servis edecekler” sözlerini kullandı.
Esad’a Rusya’da, Suriyeli Dr. Ammar Süleyman’ın refakat ettiği belirtiliyor. Putin’e yakınlığı ile tanınan Süleyman, tıpkı vakitte Esad’ı ve kanser hastası eşi Esma Esad’ı Rusya’da tedavi ediyor.
Suriye rejim kaynakları ise Esad’ın Şam’da olduğunu; rahatsızlığı sebebiyle Cumhuriyet Sarayı’ndan çıkmadığını öne sürüyor.