Kemal Kılıçdaroğlu, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Kulübü öğrencileriyle dün CHP Genel Merkezi’nde bir ortaya geldi. Bir öğrenci, İstanbul Taksim’deki bombalı terör taarruzun akabinde toplumsal medyaya getirilen bant daraltma uygulamasını anımsattı ve Kılıçdaroğlu’na, “Bu durumun aynısının seçim gecesi olması durumunda ne üzere tedbirler almayı planlıyorsunuz” diye sordu. Diğer bir öğrenci de Altılı Masa’nın parlamenter sisteme dönüş vaadini hatırlattı ve “İktidara gelindiği taktirde başkanlık sisteminde, mevcut sistemde kalınma ihtimali var mı” sorusunu yöneltti. Öteki bir öğrenci, CHP’nin gençlere nasıl ulaşmayı planladığını sordu. Öteki bir öğrenci ise “Türkiye, hak edilmiş demokrasiye layık mı? Siz, mümkün iktidarınızda halktan yana mı, Hak’tan yana mı bir siyaset izlemeyi mi düşünüyorsunuz? Siz halkın mı, Hak’ın mı yanındasınız” dedi.
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, “Şu çok kıymetli; seçeceğiniz cumhurbaşkanı adayı, egosunun esiri olmayacak. Egosunun esiri olursa şöyle bir tablo ortaya çıkar; ‘Oh ne hoş ya cumhurbaşkanı seçildim, bir imzayla her şey oluyor, nereden çıktı bu Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, ben bunu kabul ediyorum, bu türlü devam edeceğim’ derse olmaz bu. O nedenle cumhurbaşkanı adayının, egosunu yenen, devleti bilen, devleti tanıyan, Altılı Masa’yı yeniden çalıştıracak olan, temel kimi kararları bir arada, müşterek alma kelamı veren birisinin olması lazım. Bu çerçevede hareket ediyoruz” diye konuştu.
Kılıçdaroğlu, gençlerin sorularına şöyle karşılık verdi:
“EĞİTİM SİSTEMİNİN TEKRAR YAPILANDIRILMASI LAZIM:
Eğitim sisteminin tümüyle iflas ettiğini düşünen birisiyim. Eğitim sisteminin yine yapılandırılması lazım. Başarılı bir eğitimin göstergesi şudur; eğitim alan kişinin -ister kreşte ister üniversitede- merak hissini büyüten eğitim, başarılı bir eğitimdir. Yani hayatı, geleceği, geçmişi sorgulayan ve ‘güzel bir gelecek nasıl inşa edilebilir’ diye düşünen bir eğitim, düşünmeyi sağlayan bir eğitim başarılıdır. Bizde ise eğitim sistemi ezbere dayandığı, hayat tümüyle test çözme ile geçtiği için merak hissini büyüten, ‘geleceğini nasıl inşa edebiliriz’ diye düşünmeyi engelleyen bir eğitim sistemimiz var. Buradan eğitim sisteminin çıkması lazım. Eğitim reformunda en başarılı ülke Finlandiya’dır. Biz, eğitim ıslahatını muvaffakiyet ile yapan ve bütün dünyanın da kabul ettiği bu başarılı eğitim ıslahatını yapan bakan yardımcısını Türkiye’ye davet ettik, geldi. Ulusal Eğitim Bakanlığı dahil olmak üzere eğitim bileşenlerinin tümüne haber gönderdik. ‘Bakın, biz davet ettik, Finlandiya’da eğitim ıslahatını nasıl yapmışlar, gelin siz de dinleyin’ dedik; muharrirler da dahil, eğitim konusunda yazı yazan müellifler da dahil olmak üzere. Bir kısmı geldi, bir kısmı gelmedi. Fakat Ulusal Eğitim Bakanlığı’ndan hiç kimse gelmedi. Biz büyük ölçüde yararlandık oradan fakat eğitimi başarılı kılmanızın temel yollarından birisi de öğretmeni toplumun saygın bir şahsı yapmanızdır. ‘Ay başını nasıl getireceğim’ diye öğretmen düşünürse kendi bütün gücünü öğrenciye veremez. Biz, bir Öğretmenler Meslek Kanunu çıkaracağız. Hakim ve savcıların başka yasası nasıl varsa öğretmenler için de farklı yasa olmalı. Öğretmenler, üniversiteden başlayıp kreş öğretmenliğine kadar bütün kademelerde toplumun en saygın şahsı olarak konumlanmalı. Öğretmeni uygun bir aylık alması sağlanmalı. ‘Kadrolu-ücretli öğretmen’ diye ayrım olmamalı.
ÜRETMEYEN BİR TOPLUMUN GELECEĞİ YOKTUR:
Üniversiteler… YÖK’ün kaldırılması gerekiyor. Üniversitelerin kendi kültürlerini oluşturması gerekiyor. Üniversitelerin kendi dekanlarını özgürce belirlemesi gerekiyor. Üniversite, bilgi üreten kurum haline gelmeli. Bilgi üretmeyen kuruma zati üniversite ismi verilemez. Ben ABD’ye gittim, herkes ‘Yok Kılıçdaroğlu icazet olmaya gitti’ filan diye… Hayır, ABD’de teknoloji ve bilim konusunda dünyanın bir numaralı üniversitesi MIT’ye gittim ve oradaki hocalarla görüştüm, öğrencilerle görüştüm. Nano teknoloji kısmına gittim. Yani bilimde ve teknolojide gelişmelerin nasıl olduğunu ve Türkiye’nin nerede durduğunu da gördüm orada. Sonra İngiltere’ye gittim. Orada da üniversiteleri gezdim. Teknolojiyi, tasarımı, sanatın nasıl bir ortaya geldiğini gördüm. Siz ülkenizi yönetecekseniz, dünyadaki gelişmelerden habersizseniz siz ülkenizi yönetemezsiniz. Yönetmekten kastım, ülkeyi geleceğe taşımak konusunda. Yoksa iç arbedeler içinde, kısır çekişmelerle gidiyoruz esasen. Bu, bize bir şey kazandırmıyor. Türkiye’yi ileriye taşımanın yolu üniversitelerdir. Hiç kimse unutmasın; 21 yüzyılın toplumu ileriye taşıyan en kıymetli aktörü üniversitelerdir. Bilgi üretmeyen bir toplumun geleceği yoktur.
Eğer siz üniversiteleri bilgi üreten kurumlar olmaktan çıkarıp ‘Bizim partinin arka bahçesi, siyasetin art bahçesi olsun’ dediğiniz andan itibaren orası üniversite olmaktan çıkar. Üniversitelerin bir öteki özelliği, her türlü fikrin özgürce tartışıldığı yerlerdir. ‘Vay efendim sen neden bu türlü düşündün’ diye üniversite hocasını üniversiteden atarsanız orası üniversite olmaz, öteki bir şey olur.
‘Yüksek yetenek inşası’ diye bir kavram var. Tahminen hiç duymamışsınızdır; bir toplumun yüzde 1,5-2’si üstün zekalılardan oluşur. Siz, bunları kendi ülkenizde tutmak, dünyanın öteki ülkelerindeki zeki çocukları da kendi ülkenize getirmek zorundasınız. Silikon Vadisi bu türlü kuruldu, buharlı motor bu türlü keşfedildi.
HER BİR OKULUN ÖNÜNDE KESİNLİKLE BİR AVUKAT OLACAK:
‘Siz sandıklara sahip çıkacak mısınız? Vatandaşın verdiği oya sahip çıkacak mısınız?’ Biz, bunun üzerinde duruyoruz. Onların beklentilerine nazaran siyaset oluşturursak sonuç alamayız. Biz, kendi beklentilerimize nazaran ve vatandaşın inanç içinde gidip sandıkta oy kullanabileceği bir süreci yaratmak zorundayız. Ne yaptık bununla ilgili? Türkiye’de yaklaşık 200 bine yakın sandık var. Her sandıkta misyonlu arkadaşlarımız olacak. İlçe ve vilayet lideri, bize listeyi gönderiyor, ‘Bunlar sandıkta vazifelidir, CHP görevlileridir’ diye. İsmi, soyadı ve telefonu var. Biz buna karşın, genç istekli arkadaşlarımız var, onlar her bir ile ve ilçeye telefon ediyorlar; ‘Hangi sandıkta vazifelisiniz?’ ‘Şu sandıkta görevliyim’ diyorsa yanına bir artı koyuyoruz. Biliyoruz, gidecek ve sandıkta vazife yapacak. ‘Efendim haberim yok, kim yazdı bunu’ diyorsa yanına bir eksi koyuyor ve vilayet, ilçe liderini arıyoruz; ‘Bu kişiyi listeden çıkar ve yeni bir isim koy’. Büyük merkezlerin tümünde barolar ile kontrat yaptık, her bir okulun önünde kesinlikle bir avukat olacak. Sorun çıktığında bizim oradaki vazifeli avukat, çabucak gidip olaya müdahale edecek. Buna misal bütün sıkıntıları biliyoruz lakin problemlerin tümünü çözeceğiz. Sizden tek istediğimiz, sandığa gidip oy kullanmanız. Onun dışındaki güvenliği biz alacağız.
Ayrıca sandık başında olan arkadaş, cep telefonu ile fotoğrafını çekecek, bize gönderecek. Yavaşladı, 10-15 dakika sonra gelir. Değerli olan, tutanağı imzaladığı andan itibaren onun fotoğrafını çekmiş ve bize göndermiş olması. Biz, burada toplayacağız. Biz, bunun denemesini İstanbul seçimlerinde yaptık. Yüksek Seçim Şurası bir orta seçim sonuçlarını vermedi fakat bizim elimizde bütün tutanaklar vardı. İsterse üç gün sonra versin ne fark eder, o tutanaklar aslında elimizde.
CUMHURBAŞKANI ADAYININ, EGOSUNU YENEN BİRİSİ OLMASI LAZIM:
Şu çok kıymetli seçeceğiniz cumhurbaşkanı adayı, egosunun esiri olmayacak. Egosunun esiri olursa şöyle bir tablo ortaya çıkar; ‘Oh ne hoş ya cumhurbaşkanı seçildim, bir imzayla her şey oluyor, nereden çıktı bu Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, ben bunu kabul ediyorum, bu türlü devam edeceğim’ derse olmaz bu. O nedenle cumhurbaşkanı adayının, egosunu yenen, devleti bilen, devleti tanıyan, Altılı Masa’yı yeniden çalıştıracak olan, temel birtakım kararları bir arada, müşterek alma kelamı veren birisinin olması lazım. Bu çerçevede hareket ediyoruz. ‘Başkanlık sisteminde kalma ihtimali var mı?’ Hayır.
BABANIZDAN DAHA DÜŞÜK BİR GELİRE MAHKUM EDİLİYORSUNUZ
Üniversiteyi bitirmiş işsiz bir genç, iş ister. Onun beklentisi iş. Atama bekleyen öğretmen var. Onun beklentisi atama. ‘Atama nasıl olacak?’ Her bir alanın kendine has… Üniversitede öğrenci olanların da kendilerine nazaran beklentileri var; mezun olduklarında ‘Bir yere girip çalışabilecek miyim?’ Daha da değerlisi, bütün bunların üstünde gençler, özgürlük istiyorlar. ‘Benim özgür dünyama neden siyasetçi müdahale ediyor? Benim tweetime neden müdahale ediyor?’ diye tenkitler de var. Bu çerçevede biz, gençlere yaklaşıyoruz, gençlerle konuşuyoruz. Geleceği büyük ölçüde yurt dışında arayan umutsuz bir gençliğimiz de var. Neden gençler umutsuz ve geleceği yurt dışında arıyor? Bunun temel bir nedeni var. Benim neslim, bizler, babamızdan daha uygun bir eğitim aldık ve babamızdan düzgün bir gelir standardını yakaladık. Sizin jenerasyonunuz ise babanızdan daha güzel bir eğitim almanıza karşın onlardan daha düşük bir gelire mahkum ediliyorsunuz. Bu, ümitsizlik yaratıyor. Bunu sakın unutmayın. Bu, bizim Cumhuriyet tarihinde birinci kere yaşanıyor. Daha yeterli eğitim alan bir nesil, annelerinden ve babalarından daha düşük bir gelire mahkum ediliyor. Zira gelir dağılımında fevkalâde bir bozulma var. Türkiye’nin en yeterli üniversitelerinden mezun olan birisi, ‘İş arıyorum, bulamıyorum’ dedi. ‘Anneannemin emekli aylığını alıyorum ve alırken utanıyorum’ dedi. ‘Utancımı yenmek için doktora programına başladım. Tekrar bana öğrenci desinler ve anneannemden, emekli aylığından para alayım’ diye. Bu tablo ümitsizlik yaratıyor ve gençler yurt dışına gitmek istiyor. Yurt dışında ise bütün gençlere kapı aralanıyor. Zira sıfır maliyetle üniversite mezunu alacak. Bütün maliyeti zati Türkiye çekti. Anneleri, babaları çekti.
SİSTEM DARBE HUKUKUNDAN AYRILMADIKÇA DEMOKRASİ OLMAZ
Demokrasi… Çok şey kaybettik aslında. Bir şey yaşadık aslında. Türkiye’de insanımız, yaşayarak görüyor, okuyarak değil. Kararını ondan sonra veriyor. Demokrasinin nasıl kaybedildiğini gördük. Her askeri darbeden sonra yahut askerlerin her müdahalesinden sonra bir hukuk oluştu. Biz, Cumhuriyet Halk Partisi olarak, buna ‘darbe hukuku’ diyoruz. Sistem darbe hukukundan ayrılmadıkça demokrasi olmaz. YÖK, bir darbe hukuku eseridir. Seçim Kanunu, bir darbe hukuku eseridir. Gerçek manada demokrasiyi getirmeliyiz. Darbe hukukundan hukuk sistemini arındırmamız lazım. Örnek; sandığa gideceksiniz, oy kullanacaksınız, milletvekili seçeceğinizi sanıyorsunuz. Milletvekili seçmiyorsunuz ki. Milletvekillerini seçen, genel liderler. Sizin önünüze liste konuluyor. Siz, listenin altına oyunuzu kullanıyorsunuz. Millet, kendi milletvekilini seçmiyor. Darbe hukukunun eseri bu. Bizim dışımızda bunu lisana getiren yok, herkes hayatından çok mutlu. Pekala diyeceksiniz, ‘Böyle olsa ne olur?’ Parlamentonun iradesi ipotek altına alınıyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün en güçlü olduğu devirde bile Meclis, Mustafa Kemal Atatürk’e başkomutanlık yetkisini yalnızca 3 ay müddetle vermiştir. ‘Yetki bende’ demiştir. ‘Mücadele mi edeceksin Sakarya Savaşı, öteki savaşlarda… 3 ay müddetle verdim. 3 ay sonra gel, Meclis’e tekrar bilgi ver.’ O nedenle ismi Gazi Meclis’tir. Artık yok o denli bir şey. Demokraside çok şey kaybettik fakat kazanmak zorundayız.
Demokrasinin diğer bir özelliği de şahısların can ve mal güvenliğinin korunmasıdır. Artık yabancı sermaye gelmiyor. Niçin gelsin? Yerli sermaye yatırım yapamıyor. Nasıl yapsın? Bugün en güvendiğiniz adam, kızıyorsanız ona, derhal bir tane kapalı şahit bulursunuz, ‘Gel şunun aleyhinde bir tabir ver’ dersiniz, sarfiyat onun aleyhinde söz verir, cebine de 2 milyon para koyarsınız, ‘Bu adam öyledir, şöyledir’ diye; adamın konutuna, fabrikasına baskın yaparsınız. Sonra evrakına saklılık kararı koyarsınız. Avukatı bile niçin tutuklandığını bilmez. Aylarca, yıllarca bekleyebilir. Sonra getirirsiniz hakimi, yargılamada istediğiniz hakimi de tayin edersiniz oraya, mahkum ettirirsiniz. Bu adam yatırım yapar mı? Yapmaz.
‘Hak mı halk mı?’ İkisi de. Her birimizin halkları var. Demokrasi geliştikçe bu halklar artıyor. Yoksul olan birisinin, ‘su parasını ödemedi’ diye suyunu kesemezsiniz. Bu, insan haklarına karşıt bir şeydir. Elektriği söndüremezsiniz, konutta çocuk varsa; yaşlı, engelli varsa. O, onun hakkıdır zati. İnternet hakkınız var. Sizin internetinizi kesemezler. Siz, dünya ile irtibat kurmak zorundasınız. Bu hakların sağlandığı ve bu hakların savunulduğu alan halkı oluşturur. ‘Benim hakkım var. Bana kimse dokunamaz’ diyecek. Sokaktaki kedinin, köpeğin, tabiatın da hakkı var. Ağacın da hakkı var. Siz, bir ağacı istediğiniz üzere kesemezsiniz, doğayı istediğiniz üzere tahrip edemezsiniz. Türkiye, bundan çok geriledi aslında. Gençler ileride bu hislerde lakin Türkiye çok gerilerde. Dünya şöyle bir karar aldı; kömür santrallerini kim yapıyorsa asla dünyanın hiçbir finans kuruluşu oraya kredi açmayacak. Dünyanın neresinde olursanız olun, çevreyi mi kirletiyorsunuz, ‘Asla açmayacağız’ diyorlar. Biz, Paris İklim Anlaşması’nı imzaladık. Artık İklim Anlaşması’na uymazsanız, sizin burada kömür santralleri olursa bizim ihracatçı, Avrupa Birliği’ne mal ihraç ettiğinde ek vergi ödemek zorunda kalacak. Yani rekabet eşitliği bozulacak.
SAKIN ‘SANDIĞA GİTMİYORUM’ DEMEYİN
Kadının kılık kıyafetiyle uğraşılmaz. Size 1935, Cumhuriyet Halk Partisi’nin kurultayından kelam edeceğim. Terk parti devri. Atatürk hayatta. Kurultayın konusu şu; ‘Kadına peçe ve çarşaf yasaklansın mı, yasaklanmasın mı? Bu mevzuda kanun teklifi verelim mi, vermeyelim mi?’ 4 gün tartışılır ve dördüncü günün sonunda şu karar varılır: ‘Kadının kılık kıyafetiyle uğraşılmaz. Fakat bayan manto giymek istiyorsa Halkevleri manto yapacak. Çarşaf giyen bayan, gelip mantoyu parasız alacak, hiçbir halde para ödemeden.’ 1935’te bayana bakışa bakın, 2000’li yıllarda Türkiye’nin bayana bakışına bakın. Hasebiyle başörtüsü konusunda bizim verdiğimiz kanun teklifi, öbür şeyler… Yaptığımız yanılgıları kabul etme, helalleşme sürecini başlatma, aslında 1935 kurultayının bir devamıdır. Yani halkın partisi olmak istiyoruz. Halkın her katmanıyla sıcak, samimi bağlantılar kurmak istiyoruz. Tek isteğim; sakın ‘Sandığa gitmiyorum’ demeyin. Kesinlikle gidin, kesinlikle. Vicdanınızın sesini dinleyeceksiniz, oyunuzu ona nazaran kullanacaksınız. 6 milyon genç, birinci sefer sandığa gidecek. Demokrasiden yana oy kullandığınızda esasen Türkiye’nin mukadderatını değiştirmiş olacaksınız.”