Merkez Bankası’nın son 6 ayda döviz kurlarındaki artışı frenlemek üzere toplamda 59 milyar dolarlık örtülü döviz satışı yaptığı varsayım ediliyor.
Tüm dünyada merkez bankaları artan enflasyonu denetim altına almak üzere faiz artırırken tam karşıtını yapan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), rezervleri tüketmeye devam ediyor.
HSBC Portföy Başekonomisti İbrahim Aksoy’un hesaplamasına nazaran, Aralık 2021 ile Mayıs 2022 ortasındaki 6 ayda TCMB’nin örtülü döviz satışının 59 milyar dolara ulaştı.
Aksoy’a nazaran, TCMB’nin potansiyel dolaylı döviz satışları aralıkta 11 milyar dolar, ocakta 6 milyar dolar, şubatta 3 milyar dolar, martta ve nisanda 13’er milyar dolar ve mayısta 14 milyar dolar oldu.
ARTMASI GEREKİRKEN AZALIYOR
TCMB’nin turizm ve ihracat gelirleri, reeskont kredileri, kur muhafazalı mevduat kaynaklı mümkün döviz gelirleri ile direkt döviz satışı, KİT’lere satış sayılarını inceleyen Aksoy, swap hariç net rezervlerin bu 6 ayda 5 milyar dolar gerilediğine işaret etti.
TCMB’nin ihracat ve turizm gelirlerinin yüzde 40’ı ile kur muhafazalı mevduat için TL’ye dönen dövizleri satın aldığı, reeskont kredilerinin geri dönüşlerinin döviz cinsinden olduğu bir ortamda swaplardan arındırılmış net döviz rezervlerinde artış olması beklenirdi.
Öte yandan, ekonomistler, TCMB’nin örtülü döviz satışlarının haziran ayında da devam ettiğine işaret ediyor.
SWAP HARİÇ NET REZERV -54 MİLYAR DOLAR
10 Haziran 2022 tarihi prestijiyle, TCMB’nin swap hariç net rezervi -54 milyar dolarla tarihi taban düzeylerde bulunuyor.
TCMB’nin yurt içi ve yurt dışındaki bankalardan swap ile bir müddetliğine ödünç aldığı swaplar eklendiğinde net rezerv 8,2 milyar dolara ulaşıyor.
Bankaların mecburî karşılık olarak TCMB’de tuttuğu dövizler de eklendiğinde brüt rezerv, 102,5 milyar dolar düzeyinde bulunuyor.
FAİZ SİYASETİ REZERVLERİ TÜKETİYOR
TCMB’nin dövize birinci örtülü müdahalesi, 2019 mahallî seçimleri öncesinde olmuştu. Döviz kurlarının yükselişini önlemek için rezervler gizlice devreye sokulmuştu.
Daha sonra da düşük faizli kredilerle iktisadın çarklarını döndürmek isteyen ve bu sırada TL’den kaçan yerli ve yabancı yatırımcıların döviz talebini karşılamak zorunda olan hükümet, tekrar rezervleri kullanmıştı.
Kasım 2020’de rezerv satışlarına karşın yaşanan kur krizi sonrası iktisat idaresinin değişimiyle bir mühlet duran örtülü döviz satışları, geçen sene TCMB’nin faiz indirimleri sonrasında tekrar başlamıştı.
Resmi tüketici enflasyonu yüzde 73,3 iken siyaset faizini yüzde 14’te tutan TCMB, cari açık süratle artarken dünyada eşi olmayan bu faiz siyasetini sürdürebilmek için tekrar rezervleri kullanıyor.
İKİNCİ 128 MİLYAR DOLAR VAKASI
TCMB’nin yaklaşık 128 milyar dolarlık döviz rezervinin 2019 ve 2020 yıllarında döviz kurlarının artışını önlemek üzere gizlice satılması, 2021 yılında siyaset gündeminin esas mevzuları ortasında yer almıştı. Satışı evvel reddeden hükümet, daha sonra itiraf etmiş lakin satışın kimlere, hangi kurdan, hangi tarihlerde yapıldığı soruları karşılıksız kalmıştı.
Son aylarda TCMB, bir kere daha yüklü ölçüde örtülü rezerv satışı yaparak döviz kurlarındaki artışı frenlemeye çalışıyor.