İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Yetik, koronavirüs salgınıyla çocuklarda artan miyop ve şaşılığı “pandemi” olarak nitelendirdi.
Prof. Dr. Yetik, son yıllarda çocuklarda miyop ve şaşılıkta yaşanan artışa dikkati çekti. Miyobun halk ortasında “uzağı görememe” diye bilindiğini aktaran Yetik, şaşılık ve göz kaymasının ise birbirlerinden farklı üzere algılandığını lakin tıpkı durum olduklarını tabir etti.
Tüm dünyada kliniklere müracaat eden çocukların şikayetlerinin ortak olduğunu ve bunun milletlerarası toplantılarda paylaşıldığını lisana getiren Yetik, şunları söyledi:
* ‘Dünyada koronavirüs pandemisiyle bir arada bu hastalıkların da pandemisi oldu’ formunda söz ediyoruz; birincisi miyop, ikincisi de şaşılıklar, göz kaymaları. Nedeni ağır formda yakına bakmak, pandemide eğitimlerin uzaktan ve bilgisayardan yapılmaya başlanması, çocukların daha uzun müddetli tablet, telefon, bilgisayar, televizyon karşısında eğitim almak üzere vakit geçirmeleri. Bu hem miyobu tetikledi hem de göz kaymalarını.
* Telefon ve tablet üzere aygıtlarda kullanıcı yaşı çok düştü. Çocuklarda şaşılık yüzde 80-90 oranında ortoptik yaklaşımla yani gözlük takarak, kapama tedavileriyle ameliyata gitmeden çözülebilir.
* Bu periyotta müşahede ettiğimiz değerli şeylerden biri ortoptik yaklaşımla düzelttiğimiz, yolunda giden tabloların da artık ona cevap veremez olmaya başladığı. Zira gözü kaydırıcı faktör olan çok ağır bakma o kadar aşırılaşıyor ki artık ortoptik yaklaşımınızı da aşan bu süreçte çocukların gözlük ahengi bozuluyor, gözlüğün üstünden bakıyor. Bir taraftan çocukların, ailelerin sıhhat kuruluşlarına müracaat sıklıkları azalıyor.
İÜC Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Yetik
GÖZ DENETİMLERİ YENİDOĞAN PERİYODUNDA BAŞLAMALI
* Her yenidoğanın 1 ay içinde göz muayenesinin yapılması gerekiyor. Doğumun akabinde bir hafta içinde yenidoğan hekimince bebeğe, karanlık bir odada beğenilen doğumsal bir sorun olup olmadığının ölçülmesi için kırmızı yansıma testi yapılır.
* Doğum sonrası en erken 6 ay, en geç de 1 yaşında çocuğun muayene edilmesi gerekiyor. Ebeveynlerin, ‘Çocuğumun gözünde hiçbir sorun görmüyorum, yerdeki küçücük karıncayı görüyor, uçan kuşu gösteriyor’ halindeki fikirleri yanlışsız olmaz zira çocuk bunu bozuk olmayan tek gözüyle de yapabilir.
Prof. Dr. Yetik, 2,5-3 yaş sürecinin, bu yaştaki bir çocuğun kendini tabir edebilmesi sayesinde görme oranı hakkında net fikir edindikleri bir devir olduğuna dikkati çekerek, “Çocukta o vakte kadar teşhisi atlanmış bir göz tembelliği varsa olabildiğince az sekelle düzeltilebilir olduğu periyottur 2,5-3 yaş. Hasebiyle 3 yaşında da görülmelidir.” dedi.
Yetik, 40 yaşından itibaren de sağlıklı tüm bireylerin her yıl en az bir kere muayeneye gitmesinin kıymetli olduğunu vurguladı.
FOTOĞRAFLARDA GÖZDEKİ BEYAZ YANSIMAYA DİKKAT
Prof. Dr. Hüseyin Yetik, kendilerine müracaatların ekseriyetle çocuktaki göz sorunları okul taramalarında fark edildikten ya da çocuğun, okulda tahtayı takip edemediğini anlaması üzerine yapıldığını aktardı. Göz kaymalarının fotoğraflarda da fark edilebileceğini söyleyen Yetik, şöyle konuştu:
* Fotoğraflarla ilgili dikkate sunulacak bilgilendirici bir öbür şey de göz bebeklerinin kırmızı ya da beyaz refle (yansıma) vermesi.
* Çağdaş fotoğraf makineleri kırmızı göz manzaralarını siyaha dönüştürürler. Fotoğraf çekildiğinde göz bebeğinin ortasında kırmızı yansıma varsa burada sorun yok. Ancak bir beğenilen kırmızı yansıma, öbüründe kırmızı değil beyaz yansıma varsa bu önemli bir göz sorunuyla ilgili olabilir.
* O yüzden ailelerin kolay bir fotoğrafta bunu fark etmeleri bile kıymetlidir. Beyaz refle sağlıksızlıktır, retina dekolmanı (ayrılma), beğenilen tümör, katarakt, gelişimsel göz anomalisi manasına gelebilir.”
GÖZ SIHHATİNİ KORUMAK İÇİN ÖNERİLER
Prof. Dr. Yetik, göz sağlığını korumak için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
* 20-20-20 kuralı var. Bilgisayar karşısında otururken her 20 dakikada bir, 20 saniye müddetle 20 feet (6 metre) ve uzağına bakarak gözü dinlendirme. Güzelleştirici faktörlerden biri bu.
* Bir başkası miyobun gerçek manada artışını durduran, milletlerarası çalışmalarla kanıtlanmış çabucak hemen tek modalite, bilgisayar karşısında kapalı ortamda, odada değil daha çok dışarıda, gün ışığında vakit geçiren çocukların miyop artışlarının daha azaldığı belgelenmiştir.
* O yüzden çocukları artık kapalı ortamlarda, mesken ortamlarında, bilgisayar karşısında değil daha çok dışarıda vakit geçirmeye sevk etmek gerekiyor.
Yetik, gençlerde de son periyotta kullanılan zayıflama ilaç ve çaylarının da beğenilen önemli yan tesirlerinin gözlemlendiği uyarısı yaptı.
Prof. Dr. Yetik, çok kuvvetli ve göze direkt vuran ışıklardan olabildiğince uzak durulması, okuma yaparken metnin aydınlatılması ve ortamın karanlık olması, göz ile ilgili şikayet olsun ya da olmasın rutin taramalar için göz tabibine müracaat edilmesi gerektiğini kelamlarına ekledi. (AA)