Prof. Dr. Kozanoğlu, 45 ülkede 50 milyon kişinin yetersiz beslenme ile cebelleştiğini, 882 bin insanın ise açlıktan mevt riskine maruz kaldığını söyledi.
Kozanoğlu, fakir insanların gelirlerinin yüzde 30 ile yüzde 70 ortasındaki kısmını besine harcadıklarını lisana getirdi. Prof. Dr. Kozanoğlu, besin fiyatlarındaki bu artışın, insanların besin eserlerini gereğince tüketememelerinin yanı sıra, öbür ihtiyaçlarına de kaynak ayıramamalarına neden olduğunu söyledi.
“MUTFAK MASRAFLARI ARTIYOR”
Temmuz 2022 prestijiyle TÜİK’e nazaran besin fiyatlarında yüzde 94.65 artış olduğunu da hatırlatan Prof. Dr. Kozanoğlu, İTO’nun Ücretliler Geçinme Endeksinde temmuz ayı fiyatlarının yüzde 4.09 yükseldiğini, bu oranın besinde da yüzde 4.83’le sürat kesmediğini söyledi.
TÜİK’te de fiyatların genelde yüzde 2.37 artarken, besinde ise yüzde 3.5’e sıçradığına dikkat çeken Prof. Dr. Kozanoğlu, “Sade vatandaşın mutfak masrafları hem Türkiye’de denetimden çıkmış enflasyonun bir yansıması, hem de dünyada tarım fiyatlarının tepe yapmasının sonucu olarak artıyor” saptamasını yaptı.
“EĞİTİME, SAĞLIYA, GİYSİYE KAYNAK KALMIYOR”
Prof. Dr. Kozanoğlu, Türkiye’nin tüm dünyada besin enflasyonu yaşayan ülkeler sıralamasında 4’üncü sırada yer aldığını belirtti. Türkiye’de besinin tüketim sepetindeki tartısının yüzde 25.32 olduğunu, bu oranın dar gelirli vatandaşlar arasında yüzde 30’un da üzerinde seyrettiğini söyleyen Kozanoğlu, son devirde güç fiyatlarının artışının hem ulaşım hem de ısınma maliyetlerine yansıdığına değindi.
Bu nedenle fakirlerin gelirlerinin yüzde 70’ten fazlasını besin, ulaşım, elektrik, doğalgaz ve su faturalarına harcamak zorunda kaldıklarını lisana getiren Prof. Dr. Kozanoğlu, “Bir de borçluların kredi kartları ve gereksinim kredisi borçlarını ödedikleri düşülürse; eğitime, sıhhate, giysi kuşama ayıracak paraları kalmıyor. Bırakın tatil yapmayı, hoş bir lokantada yemek yemeyi, düzgün bir kafede keyif yapmayı” sözlerini kullandı.
YÜKSEK FİYATLARIN NEDENİ NEDİR?
Prof. Dr. Kozanoğlu, besin fiyatlarındaki bu artışın nedenlerini dört hususta sıraladı:
“Birincisi, pandemide navlun fiyatlarının artışı, izafî ucuz bir kategori olan besin taşıma maliyetlerini düzgünce üst çekti.
İkincisi, global iklim değişikliğine bağlı sert hava hareketleri başta Çin ve Hindistan birçok ülkenin tarım üretimini olumsuz etkiledi.
Üçüncüsü, en besbelli formda Çin’de gözlenen bir eğilim, et tüketiminin artışıyla hayvanların yem gereksinimi da arttı. Bu da bilhassa fakirlerin tükettiği hububat fiyatlarına da üst istikametli basınç yaptı.
Dördüncüsü ise finansallaşma besin eserlerine de nüfuz ederek buğday, mısır, kahve başta gelmek üzere bilhassa türev piyasalar üzerinde spekülasyonu yaygınlaştırdı.”
TÜRKİYE, BESİN ENFLASYONUNDA DÜNYADA 4.SIRADA
Prof. Dr. Kozanoğlu, Türkiye’nin tüm dünyada besin enflasyonu yaşayan ülkeler sıralamasında 4’üncü sırada yer aldığını belirtti. Birinci sırayı buğday sevkiyatının durması nedeniyle Rusya-Ukrayna savaşının vurduğu Lübnan’ın aldığını, 5 milyon kişinin önemli besin güvensizliği ile karşılaştığı Zimbabwe’nin ikinci geldiğini lisana getiren Kozanoğlu, Latin Amerika ülkelerinde ise daha çok Rusya’nın gübre ihracatının aksamasının olumsuz tesirleri hissedildiğini söyledi. Çok önemli enflasyon sorunu yaşayan Venezuela’nın 3’üncü olduğunu hatırlatan Kozanoğlu, Türkiye’nin 4’üncü sırada bulunduğuna işaret etti ve “Gıda enflasyonuyla manşet enflasyon farkını gösteren gerçek besin enflasyonu sıralamasına nazaran de 5. sıradayız” dedi.